Πολύ συχνά ακούγεται η φράση «Βιάζομαι, δεν έχω χρόνο να διαβάσω». Και αυτό γιατί λέγεται ότι ζούμε στην εποχή της πληροφορίας, της ταχύτητας και της βιασύνης. Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο και επιστρέφοντας διαβάζουν τα μαθήματα της επόμενης ημέρας, κάνουν εξωσχολικές δραστηριότητες, πηγαίνουν σε φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης ή και σε κέντρα εκμάθησης ξένων γλωσσών. Όλα απαραίτητα, αλλά πού να βρεθεί λίγος χρόνος για χαλάρωση, ηρεμία και ξεγνοιασιά;
Η αξία του Παιδικού Βιβλίου
Χαλάρωση, Ηρεμία
Η ανάγνωση βιβλίων πριν από το βραδινό ύπνο είναι χρήσιμη για χαλάρωση, γιατί επιτρέπει στα παιδιά να ξεχνούν τα άγχη και την δυσφορία της ημέρας και να «χαθούν» για λίγο στην φαντασία, να «βυθιστούν στα ήρεμα βάθη» ενός βιβλίου. Αυτά που βοηθούν στην ηρεμία είναι η εξοικείωση μιας πολύ αγαπημένης ιστορίας, ο ρυθμός και η επανάληψη σε ένα βιβλίο, καθώς και η αίσθηση της ασφάλειας που νιώθει το παιδί όταν βρίσκεται στον ίδιο χώρο με το αγαπημένο του πρόσωπο να του διαβάζει την ιστορία του βιβλίου.
Ανάπτυξη και Ωρίμανση
Με την ανάγνωση τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν από νεαρή ηλικία την αγάπη και το πάθος για την λογοτεχνία. Οι ιστορίες στα παιδικά βιβλία διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη, στην ωρίμανση και στην μελλοντική τους επιτυχία. Τα βοηθούν να διαμορφώσουν την δική τους εκτίμηση για τον κόσμο, να αναπτύξουν την συναισθηματική τους νοημοσύνη και δημιουργικότητα και, τέλος, να καλλιεργήσουν την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και των κοινωνικών τους δεξιοτήτων.
Αυτοπεποίθηση
Η ανάγνωση αυξάνει το επίπεδο εμπιστοσύνης στον εαυτό. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που ξέρουν να διαβάζουν καλά έχουν υψηλότερα ποσοστά αυτοπεποίθησης. Αυτό τα ωφελεί ιδιαίτερα στο σχολείο, καθώς αισθάνονται σίγουρα για τον εαυτό τους με αποτέλεσμα να επιθυμούν περισσότερο να συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες. Επιπλέον, η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση διαμορφώνεται όταν το άτομο γνωρίζει ποια είναι η θέση του μέσα στον κόσμο, ποιος είναι και τί ακριβώς κάνει. Οι ιστορίες στα βιβλία μέσα από τους χαρακτήρες βοηθούν τα παιδιά να γνωρίσουν τον κόσμο γύρω τους να αντλήσουν πληροφορίες, να αποκτήσουν αντίληψη και να οικοδομήσουν ένα στέρεο έδαφος έχοντας ανοιχτούς ορίζοντες για να βρουν και εκείνα τον δικό τους δρόμο.
Διαχείριση Συναισθημάτων
Η ανάγνωση ιστοριών που περιέχουν συναισθήματα μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να καταλάβουν και να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους. Αντιλαμβάνονται ότι υπάρχουν κι άλλοι που αισθάνονται με τον ίδιο τρόπο και δεν είναι μόνα τους. Τα μαθαίνει ότι τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά και πρέπει να εκφράζονται. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να έχουν κάποια ιδέα για το πώς αισθάνεται ένα παιδί για κάποιες καταστάσεις παρακολουθώντας τις απαντήσεις τους στα συναισθήματα των χαρακτήρων. Για παράδειγμα, πώς το παιδί αποκρίνεται στο χαρακτήρα της ιστορίας που αισθάνεται λυπημένος ή φοβισμένος;
Ανάπτυξη της Φαντασίας
Τα βιβλία συμβάλλουν στην ανάπτυξη της φαντασίας του παιδιού εισάγοντας νέες ιδέες για τον κόσμο, για διαφορετικά χρονικά σημεία και επινοημένους χαρακτήρες. Τα ενθαρρύνει να συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν και πρέπει να φανταστούν οτιδήποτε θέλουν.
Γνωστικές Δεξιότητες και Μάθηση
Η ανάγνωση ενισχύει τις γνωστικές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την επιτυχία τους στο σχολικό περιβάλλον. Οι ιστορίες είναι ένας πολύ καλός τρόπος για την εισαγωγή νέων λέξεων στην γλώσσα. Τα παιδιά μπορούν να μάθουν για έννοιες, όπως το σχήμα, το μέγεθος, ο χώρος και το χρώμα, τους αριθμούς και τα ονόματα αντικειμένων. Μπορούν να τα διδάξουν καθημερινά καθήκοντα, όπως πώς να βουρτσίζουν τα δόντια τους, να φροντίζουν τα ζώα, να καθαρίζουν, να τακτοποιούν και να προετοιμάζουν το μεσημεριανό φαγητό ή το δείπνο.
Είναι, επίσης, χρήσιμες για τη διδασκαλία πιο περίπλοκων ιδεών, όπως η σημασία του μοιράσματος, την συμπόνια για τους άλλους, την αποδοχή και την διαφορετικότητα στον κόσμο. Μπορούν να είναι χρήσιμες όταν γίνεται προσπάθεια να εξηγηθούν τραυματικά γεγονότα, όπως διαζύγια γονέων και πένθος.
O Mihaly Csikszentmihalyi (Μιχάι Τσίκζεντμιχαι), καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Claremont της Καλιφόρνιας, αναφέρει το εξής για την ανάγνωση παιδικών βιβλίων: «Όταν τα παιδιά είναι μικρά, είναι πιο σημαντικό να φανταστούν τους εαυτούς τους ως πειρατές και εξερευνητές σε ιστορίες από ό,τι να διαβάζουν απλά την κάθε λέξη». Ο στόχος των γονέων και των εκπαιδευτικών πρέπει να είναι να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν πρώτα την αγάπη για την ανάγνωση και, αργότερα, να κατακτήσουν τις τεχνικές ανάγνωσης. Να έχουν πάντα στο νου τους να μην περιμένουν περισσότερα από όσα ορίζει το ηλικιακό και αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκονται, γιατί αρκετά συχνά οι υπερβολικές προσδοκίες οδηγούν τα παιδιά να απογοητεύονται και να αποθαρρύνονται.
Καθιέρωση Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου
Η μεγάλη σημασία των παιδικών βιβλίων διαφαίνεται στο γεγονός ότι η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για την Νεότητα (IBBY) το 1966 καθιέρωσε την 2 Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου. Η ημέρα αυτή συμπίπτει με την ημέρα γενεθλίων του μεγάλου Δανού λογοτέχνη και συγγραφέα παραμυθιών Hans Christian Andersen (2 Απριλίου 1805), με σκοπό να εμπνεύσει στα παιδιά την αγάπη για το διάβασμα, να τονίσουν την αξία της ανάγνωσης και να ενθαρρύνει την συνεργασία για την ανάπτυξη κα την διάδοση της λογοτεχνίας σε παιδιά, νέους και ενήλικες. Το Ελληνικό Κέντρο Βιβλίου στηρίζει την πρωτοβουλία αυτή από το 1996 και σε συνεργασία με τον Κύκλο του Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου τυπώνει αφίσες και φυλλάδια με το μήνυμα και τα αποστέλλει σε ένα ευρύ δίκτυο σχολείων και σχολικών βιβλιοθηκών, προτρέποντας, παράλληλα, και άλλους φορείς να οργανώνουν εκδηλώσεις, ημερίδες και ομιλίες για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου.
Δικτυογραφία:
· https://www.facebook.com/ibbygreece/
· https://www.writersbureau.com/writing/Why-are-stories-important-for-children.htm
· https://www.thekidsbookcompany.com/value-childrens-books/
Ελένη Νικολιδάκη (Ψυχολόγος)
Απόφοιτη Ψυχολογίας από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Eιδικευόμενη Ψυχοθεραπεύτρια Συστημικής/Οικογενειακής Ψυχοθεραπείας. Πιστεύω η ψυχολογία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και η ύπαρξη της ψυχικής μας ευημερίας και γαλήνης δημιουργούν τις συνθήκες για μια πιο ευτυχισμένη και παραγωγική ζωή. Επίσης, μου αρέσουν οι ξένες γλώσσες και ο πολιτισμός που κρύβεται πίσω από αυτές, ενώ με ηρεμεί η θάλασσα, καθώς μου δημιουργεί την αίσθηση της γαλήνης. Στον ελεύθερό μου χρόνο διαβάζω Λογοτεχνία και τελευταία με ενδιαφέρει η συγγραφή άρθρων, με στόχο την μετάδοση της γνώσης της Επιστήμης της Ψυχολογίας. Μόττο μου: «Ας δείξουμε εμπιστοσύνη στη ζωή και στο ένστικτό μας. Ξέρουν να μας καθοδηγούν».